SCERT Assam class 8 Science Chapter 12 ঘৰ্ষণ (Friction) free study material and class notes available here for free. So, if you are looking for class 8 Science chapter 12 text book questions-answers (অষ্টম শ্ৰেণী বিজ্ঞান বিষয়ৰ প্ৰশ্ন উত্তৰ), this is the right place for you. Let’s start the activities.
Class 8 Science Chapter 12
eStudyAssam also provides SEBA, CBSE, NCERT, Sankardev Sishu Nikentan free study materials. Now lets have a look at the SCERT Assam ঘৰ্ষণ class 8 Science chapter 12 free notes. You can also download SCERT class 8 science chapter 12 PDF version for free.
ঘৰ্ষণ
অধ্যায় ১২
অনুশীলনী (Exercises) :
প্ৰশ্ন 1. খালী ঠাই পূৰ কৰা ।
(a) পৰস্পৰ সংস্পৰ্শত থকা দুখন পৃষ্ঠৰ মাজৰ ……………………… ঘৰ্ষনে বাধা দিয়ে ।
উত্তৰ— পৰস্পৰ সংস্পৰ্শত থকা দুখন পৃষ্ঠৰ মাজৰ আপেক্ষিক গতিত ঘৰ্ষনে বাধা দিয়ে ।
(b) পৃষ্ঠৰ ………………………. ৰ ওপৰত ঘৰ্ষন নিৰ্ভৰশীল ।
উত্তৰ— পৃষ্ঠৰ মশৃণতাৰ ওপৰত ঘৰ্ষন নিৰ্ভৰশীল ।
(c) ঘৰ্ষনে ……………………….. উৎপন্ন কৰে ।
উত্তৰ— ঘৰ্ষনে তাপ উৎপন্ন কৰে ।
(d) কেৰম ব‘ৰ্ডৰ ওপৰত পাউডাৰ ছটিয়ালে ঘৰ্ষন ……………………… ।
উত্তৰ— কেৰম ব‘ৰ্ডৰ ওপৰত পাউডাৰ ছটিয়ালে ঘৰ্ষন হ্ৰাস পায় ।
প্ৰশ্ন 2. চাৰি জন ছাত্ৰক ঘূৰ্ণি, স্থিতি আৰু পিছল ঘৰ্ষন বলৰ মান অধঃ ক্ৰমত সজাবলৈ কোৱা হল । তলত উত্তৰ কেইটা উপস্থাপন কৰা হ’ল । কোনটো শুদ্ধ নিৰ্ণয় কৰা ৷
(a) ঘূৰ্নি, স্থিতি, পিছল ।
(b) ঘুৰ্ণি, পিছল, স্থিতি ।
(c) স্থিতি, পিছল, ঘূৰ্নি ।
(d) পিছল, স্থিতি, ঘূৰ্নি ।
উত্তৰ— (c) স্থিতি, পিছল, ঘূৰ্নি ।
প্ৰশ্ন 3. ৰাবিয়াই তাইৰ পুতলা গাড়ী খন মাৰ্বলৰ শুকান মজিয়া, মাৰ্বলৰ তিতা মজিয়া, মজিয়াত পাৰি থোৱা বাতৰি কাকত আৰু টাৱেলৰ ওপৰেৰে চলাইছে । বিভিন্ন পৃষ্ঠত গাড়ীখনৰ ওপৰত ক্ৰিয়া কৰা ঘৰ্ষন বলৰ মান উৰ্দ্ধক্ৰমত লিখিলে শুদ্ধ উত্তৰ হ’ব –
(a) মাৰ্বলৰ তিতা মজিয়া, মাৰ্বলৰ শুকান মজিয়া, বাতৰি কাকত আৰু টাৱেল ।
(b) বাতৰি কাকত, টাৱেল, মাৰ্বলৰ শুকান মজিয়া, মাৰ্বলৰ তিতা মজিয়া ।
(c) টাৱেল, বাতৰি কাকত, মাৰ্বলৰ শুকান মজিয়া, মাৰ্বলৰ তিতা মজিয়া ।
(d) মাৰ্বলৰ শুকান মজিয়া, মাৰ্বলৰ তিতা মজিয়া, টাৱেল, বাতৰি কাকত ।
উত্তৰ— মাৰ্বলৰ তিতা মজিয়া, মৰ্বলৰ শুকান মজিয়া, বাতৰি কাকত আৰু টাৱেল ।
প্ৰশ্ন 4. ধৰা হ’ল তোমাৰ লিখা ডেস্ক খন কিছু পৰিমাণে হেলনীয়া । ইয়াৰ ওপৰত ৰখা কিতাপ এখন পিছলিবলৈ আৰম্ভ কৰিছে । কিতাপ খনৰ ওপৰত প্ৰয়োগ হোৱা ঘৰ্ষন বলৰ দিশ দেখুওৱা ৷
উত্তৰ— প্ৰশ্নত দিয়া মতে ধৰি লোৱা হ’ল যে আমি লিখা ডেস্ক খন কিছু পৰিমাণে হেলনীয়া । ইয়াৰ ওপৰত ৰখা কিতাপ এখন পিছলিবলৈ আৰম্ভ কৰিছে । কিতাপ খন পিছলাৰ দিশৰ বিপৰীত দিশত ঘৰ্ষন বলে ক্ৰিয়া কৰিব ৷
প্ৰশ্ন 5. দুৰ্ঘটনা বশত: মাৰ্বলৰ মজিয়াত তুমি এবাল্টি চাবোন পানী পেলালা । ইয়াৰ বাবে মজিয়া খনত খোজ কাঢ়িবলৈ সহজ হ’ব নে টান হ’ব ? কাৰণ দৰ্শোৱা ৷
উত্তৰ— দুৰ্ঘটনা বশত: যদি মাৰ্বলৰ মজিয়াত এবাল্টি চাবোন পানী পেলোৱা হয় তেতিয়া মজিয়া খনত খোজ কাঢ়িবলৈ টান হ’ব । কাৰণ চাবোন পানীয়ে মাৰ্বলৰ পৃষ্ট ভাগৰ মশৃণতা বঢ়াই দিব । ফলত তাৰ ঘৰ্ষন কমিব । ইয়াৰ ফলত খোজ কাঢ়িলে পিছলি পৰাৰ সম্ভাৱনা অধিক হ’ব ।
| Sl. No. | Contents ( Class 8 science ) |
| Chapter 1 | শস্য উৎপাদন আৰু ব্যৱস্থাপনা |
| Chapter 2 | অণুজীৱ : মিত্ৰ আৰু শত্ৰু |
| Chapter 3 | সাংশ্লেষিক আঁহ আৰু প্লাষ্টিক |
| Chapter 4 | পদাৰ্থ : ধাতু আৰু অধাতু |
| Chapter 5 | কয়লা আৰু পেট্ৰ’লিয়াম |
| Chapter 6 | দহন আৰু শিখা |
| Chapter 7 | উদ্ভিদ আৰু প্ৰাণীৰ সংৰক্ষণ |
| Chapter 8 | কোষ-গঠন আৰু কাৰ্য |
| Chapter 9 | প্ৰাণীৰ প্ৰজনন |
| Chapter 10 | কৈশোৰ প্ৰাপ্তি |
| Chapter 11 | বল আৰু চাপ |
| Chapter 12 | ঘৰ্ষণ |
| Chapter 13 | শব্দ |
| Chapter 14 | বিদ্যুৎ প্ৰৱাহৰ ৰাসায়নিক ক্ৰিয়া |
| Chapter 15 | কিছুমান প্ৰাকৃতিক পৰিঘটনা |
| Chapter 16 | পোহৰ |
| Chapter 17 | তৰা আৰু সৌৰজগত |
| Chapter 18 | বায়ু আৰু প্ৰানীৰ পদূষণ |
প্ৰশ্ন 6. খেলুৱৈ সকলে গজাল থকা জোতা কিয় ব্যৱহাৰ কৰে ব্যাখ্যা কৰা ।
উত্তৰ— খেলুৱৈ সকলে সমতল পৃষ্ঠ অৰ্থাৎ খেল পথাৰৰ ওপৰেৰে দৌৰিব লাগে । যদি জোতাৰ তল মিহি হয় তেতিয়া খেল পথাৰৰ পৃষ্ঠৰ লগত ইয়াৰ ঘৰ্ষন কম হয় । ফলত খেলুৱৈ সকলে বেছি দ্ৰুতিৰে দৌৰিব নোৱাৰে । কিন্তু যদি খেলুৱৈ সকলে গজাল থকা জোতা ব্যৱহাৰ কৰে, তেতিয়া গজাল বোৰে ঘৰ্ষনৰ মান বঢ়ায় অৰ্থাৎ জোতা যোৰ খেল পথাৰৰ পৃষ্ঠত পিছলি নেযায় । ফলত খেলুৱৈ সকলে বেছি দ্ৰুতিৰে দৌৰিব পাৰে । সেয়ে খেলুৱৈ সকলে গজাল থকা জোতা ব্যৱহাৰ কৰে ।
প্ৰশ্ন 7. ইকবালে পাতল বাকচ এটা আৰু সীমাই একে ধৰণৰ কিন্তু গধুৰ বাকচ এটা একেখন মজিয়াৰে ঠেলিব লগা হৈছে । কোনে বেছি বল প্ৰয়োগ কৰিবলগীয়া হব আৰু কিয় ?
উত্তৰ— এই ক্ষেত্ৰত, সীমাই ইকবালতকৈ বেছি বল প্ৰয়োগ কৰিব লাগিব । কাৰণ যিমানে বস্তুৰ ভৰ বেছি হয়, সিমানে ঘৰ্ষন বেছি হয় । সীমাৰ বাকোচটোৰ ভৰ ইকবালৰ বাকচটোতকৈ বেছি । গতিকে সীমাৰ বকচটোৰ ঘৰ্ষন বেছি বাবে একেখন মজিয়াৰ ওপৰেৰে সীমাৰ বাকচটো ঠেলিবলৈ বেছি বলৰ প্ৰয়োজন হ’ব ৷
প্ৰশ্ন 8. স্থিতি ঘৰ্ষনতকৈ পিছল ঘৰ্ষন কিয় কম ব্যাখ্যা কৰা ৷
উত্তৰ— দুখন পৃষ্ঠ যেতিয়া সংস্পৰ্শত থাকে, তেতিয়া পৃষ্ঠ দুখনৰ অসমতা বা খলাবমাবোৰ খাজে খাজে মিলি যায় আৰু পৃষ্ঠ দুখন খাপ খাই ধৰে । গতিকে এখন পৃষ্ঠৰ ওপৰেৰে আনখন পৃষ্ঠ পিছলিবলৈ হলে খাপ খাই থকা অৱস্থাৰ পৰা মুক্ত কৰিবলৈ বল প্ৰয়োগ কৰিব লাগিব । স্থিৰ অৱস্থাত এই খাপ খাই ধৰা পৰিমাণ বেছি হয় । যেতিয়া এখন পৃষ্ঠ আন এখনৰ ওপৰেৰে গতি কৰে , তেতিয়া খাপে খাপে খাপ খাই ধৰা সময় কম পায়, ফলত ঘৰ্ষন বলৰ মান কমি যায় । সেইবাবে স্থিতি ঘৰ্ষনতকৈ পিছল ঘৰ্ষন কম হয়।
প্ৰশ্ন 9. উদাহৰনেৰে সৈতে দেখুওৱা যে ঘৰ্ষন শত্ৰু আৰু মিত্ৰ দুয়োটাই ।
উত্তৰ— ঘৰ্ষন আমাৰ শত্ৰু আৰু মিত্ৰ দুয়োটাই । উদাহৰণ স্বৰূপে :- গাড়ী–মটৰৰ ক্ষেত্ৰত যদি ৰাস্তাটো পিছল বা নিমজ হয় আৰু গাড়ীৰ চকা খাজ নথকা সমান হয়, তেন্তে ৰাস্তাত চকাটো একে ঠাইতে ঘূৰি থাকিব । গাড়ী খন আগুৱাই যাব নোৱাৰিব ।
আনহাতে গাড়ীৰ চকাটো যিডাল ঘূৰ্ণ দণ্ড বা ধুৰাত লাগি থাকি ঘূৰে, তাত চকা টোৰ মাদলী (কাপ) আৰু ঘূৰ্ন দণ্ডৰ মাজত বল বিয়েৰিং আৰু গ্ৰীজ ব্যৱহাৰ কৰা হয় । নহলে ঘুৰ্ণ দণ্ডত চকা টোৰ লাগি থকা অংশ ঘৰ্ষন বেছি হোৱা বাবে ক্ষয় যাব আৰু প্ৰচণ্ড তাপ উৎপন্ন হৈ অযথা বহু শক্তি ক্ষয় হব ।
ফলত যান–বাহনৰ আয়ুস অতি সোনকালে টুটি যাব । গতিকে এফালে চকাত খাজ কাটি ঘৰ্ষন বঢ়াব লগা হয় আৰু আনফালে বল বিয়েৰিং আৰু গ্ৰীজ ব্যৱহাৰ কৰি ঘৰ্ষন কমাব লগা হয় । গতিকে ঘৰ্ষন আমাৰ শত্ৰু আৰু মিত্ৰ দুয়োটাই ।
প্ৰশ্ন 10. তৰলত গতি কৰা বস্তু সমূহৰ কিয় বিশেষ আকৃতি থাকে ব্যাখ্যা কৰা ।
উত্তৰ— তৰলত গতি কৰা বস্তু সমূহৰ বিশেষ আকৃতি থাকিব লাগে । কাৰণ তৰলৰ ঘৰ্ষন বল আৰু টনা বল আছে । বস্তুৰ আকৃতিৰ ওপৰত ঘৰ্ষন নিৰ্ভৰ কৰে । যদি আগ অংশটো বেছি বহল বা ভোটা হয়, তেতিয়া বস্তু টোৱে বেছি তৰল ঠেলি যাব লাগিব । ফলত ঘৰ্ষন বেছি হ’ব আৰু তাৰ গতিও কমিব । যদি আগটো জোঙা আৰু গাটো সমমিত চুঙা আকৃতিৰ হয়, তেতিয়া তাৰ ওপৰত তৰলৰ ঘৰ্ষন কমি যায় ।
গতিকে বস্তুটোৰ গতি বৃদ্ধি পাব । উৰাজাহাজ, পানী জাহাজ, নাও, ৰকেট, মাছ আদিৰ সেই বাবে এক বিশেষ আকৃতি থাকে ।
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});